Ի՞նչ է հիպերկերատոզը

Հիպերկերատոզը մաշկի խտացված շերտավորման (եղջերացման) խանգարում է, որի դեպքում մաշկի վրա առաջանում են խիտ, կոշտ բշտիկներ կամ մաշկը ընդհանուր առմամբ դառնում է ավելի խորը և կարծր։

Ընդհանուր տեղեկություն 

Հիպերկերատոզը բազմաշերտ հարթ էպիթելի (մաշկի վերին շերտի) պաշտպանողական ռեակցիա է։ Այն հիմնականում ազդում է մաշկի վրա, բայց կարող է հայտնվել նաև որոշ լորձաթաղանթների հատվածներում, օրինակ՝ արգանդի վզիկի, քթի, կերակրափողի այն հատվածներում, որոնք պատված են հարթ էպիթելով։

Կախված տարածվածությունից, հիպերկերատոզը կարող է լինել՝

• օջախային՝ որոշակի սահմանափակ տեղամասերում,

• տարածուն՝ երբ փոփոխությունները ընդգրկում են մաշկի մեծ մակերես։

Այն կարող է ի հայտ գալ մաշկի տարբեր հատվածներում՝ թևատակեր, ոտնաթաթեր, ձեռքի ափեր, այտեր, ճակատ, քիթ, ծնկներ և այլն։

Հիպերկերատոզի տեսակները

• Ֆոլիկուլյար – մազային ֆոլիկուլների մուտքերը փակվում են եղջերացած բջիջներով՝ առաջացնելով մանր բշտիկներ, որոնք հիշեցնում են «սագի մաշկ»։

• Պարաֆոլիկուլյար – եղջերացման խորը ձև, երբ մաշկի բջիջները ներթափանցում են դեպի խորք՝ առաջացնելով բորբոքային ռեակցիա։

• Ակտինիկ – նախաքաղցկեղային վիճակ է, որը հաճախ հանդիպում է արևի լուրջ ազդեցության տակ գտնվող մաշկի վրա։

• Սեբորեական – ոչ չարորակ նորագոյացություն, որը հաճախ դիտվում է տարեց մարդկանց մոտ։

• Ոտնաթաթային – զարգանում է մաշկին լուրջ ծանրաբեռնվածության հետևանքով (օրինակ՝ ավելորդ քաշ, հարթաթաթություն)։

• Պատիկային – մաշկի վրա առաջանում են կոշտ, պալարային գոյացություններ։

• Եղունգի տակ – եղունգների հաստացում, որը հաճախ պայմանավորված է սնկային վարակով։

Ախտանիշներ

Հիմնական նշաններն են՝

• փոքր, խիտ բշտիկներ (2-3 մմ),

• կոշտ շերտ մաշկի վրա,

• երբեմն՝ քոր կամ ցավոտություն,

• մաշկի խստացում,

• որոշ դեպքերում՝ սպիացող հետևանքներ։

Ակտինիկ հիպերկերատոզը կարող է զարգանալ փուլային՝ սկսելով վարդագույն բծերից ու ճաքերից, անցնելով թեփոտ շերտավորման, իսկ վերջին փուլում առաջացնելով կոշտ, ցավոտ խոշորացած վերքեր։ Այս տեսակը հատկապես վտանգավոր է, քանի որ բարձրացնում է մաշկի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը։

Պատճառներ

Հիպերկերատոզի առաջացման հավանական գործոններն են՝

• Վիտամին A-ի պակաս,

• ածխաջրերի փոխանակության խանգարումներ,

• լյարդի կամ երիկամների քրոնիկ հիվանդություններ,

• հղիությանը բնորոշ հորմոնային փոփոխություններ,

• ժառանգական նախատրամադրվածություն,

• ամենակարևորը՝ արևի չափից շատ ազդեցություն, որը հատկապես վտանգավոր է ակտինիկ հիպերկերատոզի դեպքում։

Ո՞ւմ դիմել 

Եթե նկատում եք վերոնշյալ նշաններից որևէ մեկը, անհրաժեշտ է դիմել մաշկաբանի։ Անհրաժեշտության դեպքում կարող են ներգրավվել նաև այլ մասնագետներ (օրինակ՝ գինեկոլոգ, եթե փոփոխությունները հայտնվել են սեռական օրգանների շրջանում)։

Բժիշկը կանցկացնի մաշկի զննում, կկատարի դերմատոսկոպիա (մաշկի մանրամասն դիտարկում), անհրաժեշտության դեպքում՝ կվերցնի նմուշ լաբորատոր վերլուծության համար։

Բուժում

Բուժումը ընտրվում է կախված հիպերկերատոզի տեսակից։

Պահպանողական մեթոդներ՝

• Վիտամիններ A, E,

• հատուկ դեղամիջոցներ՝ եղջերացման գործընթացը կարգավորելու համար (ռետինոիդներ),

• բորբոքման դեպքում՝ հակաբորբոքային դեղեր,

• տեղային բուժում՝ քսուքներ, որոնք նպաստում են եղջերացած շերտի հեռացմանը։

Եթե պատճառը սնկային վարակն է, անհրաժեշտ է հակասնկային համալիր բուժում՝ դեղամիջոցներով և, որոշ դեպքերում, վիրաբուժական եղունգի մաքրմամբ։

Վիրաբուժական մեթոդներ՝

• Լազերային թերապիա,

• լուսային էներգիայով ախտահարված շերտերի հեռացում։

Ակտինիկ հիպերկերատոզի դեպքում նպատակն է՝ հեռացնել բոլոր կերատոզային օջախները՝ չարորակ ձևերի կանխարգելման համար։ Հեռացված նյութը հաճախ ուղարկվում է հիստոլոգիական (բջջաբանական) ուսումնասիրության։

Կանխարգելում և վերականգնում

Կարևոր է՝

• պաշտպանել մաշկը արևից՝ օգտագործելով արեգակապաշտպան միջոցներ,

• չմնալ արևի տակ երկար ժամանակ,

• խնամել մաշկը և պահպանել հիգիենան։

Վերականգնողական խնամք՝

• մաշկը խնամել ըստ բժշկի ցուցումների,

• չլվանալ վիրավորված տեղը մինչև լիարժեք ապաքինում,

• հաճախակի այցելել բժշկին՝ հսկողության նպատակով։

Հաճախակի տրվող հարցեր

Ո՞ր մասնագետն է զբաղվում հիպերկերատոզի բուժմամբ։

Մաշկաբան։ Եթե խնդիրն ընդգրկում է սեռական օրգանները՝ նաև գինեկոլոգ։

Ինչու՞ է արևը վտանգավոր։

Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները վնասում են մաշկի բջիջների ԴՆԹ-ն և կարող են խախտել բջջային վերականգնման բնական մեխանիզմները։ Արդյունքում հնարավոր է զարգանան նախաքաղցկեղային վիճակներ։

Կարո՞ղ է հիպերկերատոզ զարգանալ կրծքագեղձի հատվածում։

Այո, հատկապես կերակրող կանանց մոտ։ Պատճառը հաճախ երեխայի սխալ կծման տեխնիկան է։

Ինչպիսի՞ տեսք ունի հիպերկերատոզը։

Այն կարող է դրսևորվել որպես մանր բշտիկներ, մաշկի կոպիտացում կամ հաստացած եղունգներ, որոնք փոխում են ձևը և գույնը։

Եթե նկատել եք այս նշաններից որևէ մեկը՝ մի հետաձգեք մասնագետի դիմելը։ «Դա Վինչի» կլինիկայում մենք պատրաստ ենք օգնել Ձեզ վերականգնել մաշկի առողջությունը՝ ժամանակակից և անհատական մոտեցմամբ։